FINDIKTA FİYAT İSTİKRARI

Fındıkçı bu yıl bahçeden eli boş dönüyor. 2004 yılında yaşanan don felaketini saymazsak son 40 yılın en düşük ürünü… Fındıkçı için deyim yerindeyse tam bir felaket.
Fındıkçının bankalara ve kooperatifler olan borçları ertelenmeli. Ödeme zorluğu yaşayacakları bugünden belli. Hükümetin bu konuda bir açıklama yapması gerekiyor.
Bir de fındık fiyatlarında yaşanan istikrarsızlığa bir çözüm bulunmalı.
Geçen dönemi hatırladığınızda fındık fiyatlarında yaşanan iniş ve çıkışlar üreticiyi sinir hastası yaptı. Yıl boyu bir tedirginlik yaşadı fındık üreticisi.
Önünü göremedi. Ne yapacağını bilemedi. Şaşkınlığı yıl boyu devam etti.
Bu yıl aynı karmaşa yaşanmamalı.
Tarım Bakanı fındıkçıya ayrı ihracatçıya ayrı konuşmamalı. Fındık işi öyle herkese mavi boncuk dağıtmakla olacak kadar sıradan bir iş değildir.
Hükümetin yıllardır dilinden düşürmediği bir kavramdır istikrar. Ülkede istikrar olmalı, ekonomide istikrar olmalı, döviz alım satımında istikrar olmalı… Ne güzel bir seçim sloganıydı; “İstikrar sürsün ülke büyüsün”
Demek ki ülkenin büyümesi için istikrara ihtiyaç var; öyleyse fındıkçının da büyümesi için fındık fiyatında bir istikrar olmalı.
Türkiye’nin dışarıdan mal getireni de dışarıya mal satanı da döviz fiyatlarında bir istikrar olmasını ister. Dövizin pahallı veya ucuz olmasından çok fiyatların durağanlığını ister. Bunu da önünü görmek için ister.
Sürprizlerle karşılaşmak istemez.
Bugün fındıkçı da bunu istiyor. Önümü göreyim ve fiyatta sürprizlerle karşılaşmayayım… Bir dönem 15 TL olan fındık fiyatları bir süre sonra 8 TL’ye inmesin. Ya da bir anda 17 TL’ye çıkmasın. Üretici acaba fiyatlar artar mı diye stres yaşamasın. Ya da fiyatlar düşer mi diye krize girmesin.
Kimse “Serbest piyasa koşullarında böyle şey mi olur?” demesin. Elbette arz talep etkenini göz ardı etmeyeceğiz ancak bu ne hikmetse talep az olduğunda da fiyatlar düşüyor fazla olduğunda da…
Geçen yıl fındık fiyatlarının 15 TL’den 8 TL’ye düşmesini arz fazlasıyla açıklayabilir misiniz? Geçen yıl da rekolte düşüktü ve bir kilo arz fazlası yoktu. Bu yıl da arz fazlası yok ama fındıkçı fiyatların düşeceği endişesi yaşıyor.
Türkiye de döviz fiyatları da serbest piyasa koşullarına gör belirleniyor ancak dövizdeki aşırı dalgalanmalar karşısında Merkez Bankası piyasaya döviz vererek veya piyasadan döviz çekerek fiyat istikrarını koruyor.
Hükümet bunu fındıkta da yapabilir. Fiyatların aşırı düştüğü dönemlerde piyasaya müdahale edebilir. Piyasadan fındık alabilir. Bir dönem Tarım Bakanının söylediği ancak sonradan hayata geçiremediği gibi…
Kaldı ki bu yıl üretim az ve dolayısıyla arz fazlalığı da söz konusu değil.
Bu yıl ürün azlığına bağlı olarak fiyatların yüksek olması bekleniyor. Elbette yüksek fiyat fındıkçı açısından iyidir ancak bunun sürdürülebilir olması önemli. Yarın fiyatların ne olacağını kimse bilmiyor.
Fındıkçıya yüksek fiyatın yanında istikrarlı bir fiyat lazım…
Şu anda piyasa açıldı ve bir rakam üzerinden satışlar başladı ancak fındık üreticisi gelecekte fiyatın ne olacağını bilmek istiyor. Bazıları fiyatlar artacak diye fındığını satmazken bazıları da geçen dönemde olduğu gibi fiyatlar düşebilir diye fındığını satmanın derdinde.
Ve şu bir gerçek ki her iki grup da bu karmaşadan zararlı çıkacak.
Hükümetin fındıkta istikrarlı bir fiyat oluşumunu gerçekleştirecek bir politika üretmesi gerekmektedir. Her şeyin serbest piyasa koşullarında oluşmasını beklemek kolaycılıktır.
Sözün özü fındıkçı ürünün çok az olduğu bu dönemde önünü görmek istiyor.
Fındıkçının önünü görmesi için de fındıkta fiyat istikrarı kaçınılmazdır.